Hoe maken we duurzaamheid meetbaar?

Een teler die duurzamer wil werken, moet keuzes maken. Wil je bijvoorbeeld je CO₂-uitstoot beperken, dan gebruik je mogelijk meer gewasbeschermingsmiddelen. Je CO₂-voetafdruk daalt, maar de biodiversiteit lijdt daaronder. Kies je juist voor  minder gewasbeschermingsmiddelen en wil je toch een goede opbrengst, dan zet je waarschijnlijk mechanische onkruidbestrijding in- zoals eggen of schoffels. Maar die machines vernietigen de nesten van akkervogels, terwijl die bij chemische bestrijding vaak gespaard blijven. Elke keuze heeft dus gevolgen. Wat goed is voor het ene doel, kan nadelig zijn voor het andere. Daarom is het belangrijk om steeds een zorgvuldige afweging te maken. 

Ook het meten zelf is een uitdaging. Voor de meeste aspecten van duurzaamheid (denk aan biodiversiteit, waterkwaliteit, bodemkwaliteit) bestaan geen eenduidige meetcriteria. Op dit moment zijn wij op zoek naar de juiste meetmethoden, een uitdagende zoektocht! Want wat maken we precies meetbaar? Hoe wegen we af of een besparing op CO₂ opweegt tegen wat minder akkervogels, en hoe druk je die afweging uit in meetbare waarden? Daarbij komt dat het opzetten van meetsystemen veel tijd en geld kost. En het liefst wil je als teler niet dat de kostprijs van je producten (los van de kosten die je al moet maken om je aan de snel veranderende wetgeving te houden) omhoog gaat.

De vraag is niet alleen hóé we duurzaamheid meetbaar maken, maar óf we alles wel willen meten. Zodra we telers gaan belonen om een bepaald doel te halen en we maken dat meetbaar, dan gaan zij dat doel logischerwijs nastreven. Maar als dat doel andere doelen weer om zeep helpt, dan schiet het niet op. Dan bereik je het ene doel, maar onderweg raak je het andere kwijt. Het is dus cruciaal om breed te blijven kijken, voor- en nadelen voortdurend af te wegen en in gesprek te blijven met de praktijk. Alleen dan kunnen meetinstrumenten bijdragen aan échte verduurzaming, in plaats van alleen aan mooie cijfers.